آیه:
خداوند متعال در قرآن می فرماید:
کَبُرَ مَقْتاً عِنْدَاللَّهِ انْ تَقُولُوا ما لا تَفْعَلُونَ صف/3
نزد خدا بسیار خشمآور است که سخنى بگویید و بدان عمل نکنید
آینه:
حکایت؛ مرحوم ملا مهدی نراقی که در اکثر علوم متبحر و استاد بود، وقتی کتاب جامع السعادات را که در علم اخلاق و تزکیه نفس است تالیف کرد یک نسخه از خدمت مرحوم سید بحرالعلوم ارسال کرد تا آنکه پس از مدتی خود به زیارت عتبات عالیات رفته و وارد نجف اشرف شد، علماء برای احترام و تجلیل از این عالم ربانی به دیدن او آمدند، فقط مرحوم بحرالعلوم از آمدن به ملاقات ایشان خودداری کرد و تشریف نیاورد تا آنکه پس از چند روز مرحوم نراقی به دیدار سید بحرالعلوم رفت، اما باز سید به مرحوم نراقی چندان و توجهی نکرد و مرحوم نراقی خاشعانه پس از چندی باز بقصد زیارت مرحوم بحرالعلوم به منزل ایشان تشریف آورد و ساعتی در خدمت ایشان بود ولی این دفعه هم مانند مرتبه اول سید به ایشان اعتنائی نکرد، مرحوم نراقی برگشت، مجدداً پس از چند روز قصد زیارت سید را کرد بدون آنکه فکر کند، من تازه وارد و مهمانم و میبایست سید به دیدن من بیاید یا آنکه دو مرتبه است من به زیارت سید رفتهام و او بمن اعتنائی نکرده و احترام نگذاشته است.
پس بلند شد و بسوی منزل سید روانه شد در مرتبه سوم تا مرحوم نراقی به در خانه سید رسید، سید با پای برهنه به استقبال او آمد و او را به آغوش کشیده و بوسید و با احترام و تجلیل زیاد وارد منزل کرده و خود هم با کمال گرمی و محبت مشغول پذیرائی و احوال پرسی شد، پس از ادای احترام فرمود: شما کتابی در اخلاق و تزکیه نفس نوشتهاید و یک نسخهای هم برای من فرستادهاید و من هم آن کتاب را از اول تا آخر با دقت خواندهام الحق کتاب خوبی است و در اخلاق و خودسازی کم نظیر است.
علت آنکه در این مدت که شما به نجف اشرف تشریف آوردهاید و چند مرتبه هم به منزل من آمدهاید و من در این مدت به دیدن شما بلکه به بازدید شما هم نیامدهام، این بود که میخواستم ببینم همان طوری که در کتاب خود راجع با اخلاق اسلامی و تزکیه نفس و کشتن هوا و نفس نوشتهاید در مقام عمل و در میدان مبارزه با نفس و هوا هم عملاً به آن مقام رسیدهاید، یا مانند بعضی از نویسندگان و گویندگانی که خوب می نویسند و خوب میگویند، اما خود از گفته و نوشتههای خود عملاً بیگانه و اجنبی هستند میباشید؟! 1
علم چندان که بیشتر خوانی چون عمل در تو نیست نادانى2
- با اقتباس و ویراست از کتاب مردان علم در میدان عمل
- سعدی